کشت مدفوع - stool culture

کشت مدفوع برای ایزوله کردن باکتری هایی مورد استفاده قرار می گیرد که اکثریت آنها باعث ایجاد بیماری های GI (گاستروانتریت) می شوند . عمده باکتری های ایزوله شده در کشت ها ، اکلای پاتوژن ، سالمونلا و شیگلا است . بعد از کشت و ایزوله کردن اکلای پاتوژن و سالمونلا برای تعیین نوع سوش از انتی سرم هایی استفاده می کنیم که به صورت تجاری در دسترس هستند .

ویژگی های نمونه در کشت مدفوع بسیار مهم است . نمونه باید قبل از 2 ساعت گرفته شده باشند و در صورتی که تاخیر بیشتر از 2 ساعت باشد باید نمونه را در محیط انتقال دهنده مناسب قرار داد . محیط هایی که اکثرا برای انتقال استفاده می کنند ، کری بیلیر یا استوارت است . نمونه هایی که به آزمایشگاه فرستاده می شود دو نوع بودند : یا به صورت سواب رکتال بودند که در محیط انتقال دهنده قرار داده شده بودند و با نمونه های تازه مدفوع بودند که در ظرف مخصوص و مناسب جمع اوری شده بودند .

نحوه کشت

قبل از هر چیزی  نمونه دریافتی (سواب رکتال – مدفوع تازه )را بررسی می کنیم که اگر شرایط لازم برای کشت را داشته باشد کشت انجام گیرد . همیشه نمونه مدفوع به نمونه سواب برتری دارد و اگرنمونه دریافتی تازه ، دارای چرک،موکوس،خون و .. باشد سعی می کنیم که برای کشت از این مناطق نمونه برداریم . برای کشت از محیط های مختلف و گوناگون استفاده می شود . با مخلوط کردن محیط های افتراقی با محیط های تقویت کننده می توان صحت آزمایشات خود را افزایش دهیم . در حالت روتین ، شامل محیط SS (سالمونلا - شیگلا) و محیط سلنیتF – محیط تقویت کننده – است . سلنیت به صورت آبگوشت است اما محیط سالمونلا-شیگلا به صورت آگار صورتی کم رنگ جامد است .

برای اغاز کشت ، مقداری از نمونه را برداشته و به صورت زیر عمل می کنیم :

• نمونه را به محیط SS آغشته می کنیم و به صورت خطی کشت می دهیم .
• مقداری دیگر از نمونه را به آبگوشت سلنیتF انتقال داده و کشت می دهیم .

لازم به ذکر است که ابتدا سواب را به محیط SS₁  آغشته می کنیم و بعد همان سواب را در ادامه به محیط آبگوشت سلنیت F اغشته می کنیم سپس هر دو محیط را به مدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتی گراد انکوبه می کنیم . بعد از 24 ساعت محیط SS₁   را از نظر حضور و یا عدم حضور کلنی بررسی می کنیم و از محیط ابگوشت سلنیت F مقداری نمونه توسط لوپ بر می داریم  و بر روی محیط SS₂  کشت خطی می دهیم و سپس محیط SS₂  را به مدت 24 ساعت در 37درجه سانتی گراد انکوبه می کنیم و نتایج را بعد از 24 ساعت بررسی می کنیم . علت کشت در محیط SS₂  این است که محیط سلنیت F ، محیطی غنی شده است و باعث می شود تا باکتری های مدفوعی بهتر رشد کنند . برای نمونه : ممکن است اکلای در SS₁  رشد نکند اما در محیط SS₂  رشد کند که این نشان دهنده اهمیت این نوع کشت مدفوع است .

 نحوه کشت در روی محیط SS  به صورت خطی است و توسط لوپ انجام میگیرد به این صورت که ابتدا به صورت خطی در یک قسمت از محیط SS  کشت می دهیم و سپس مقداری پلیت را می چرخانیم تا در ربع دیگر کشت را با غلظت کم خطوط کشت ادامه دهیم واین کار را تا ربع چهارم ادامه می دهیم و در هر ربع مقدار خطوط کشت را کاهش می دهیم تا نتایج به خوبی قابل مشاهده و بررسی باشند . نکته مهم در این کشت این است که در هر بار تعویض ربع ، باید لوپ را به وسیله حرارت استریل کنیم .

بررسی نتایج کشت مدفوع

بعد از 24 ساعت اولیه ، محیط کشت SS₁  را بررسی می کنیم و اگر کلنی مشاهده نشد 24 ساعت دیگر منتظر می مانیم تا نتایج محیط SS₂  را بررسی کنیم  .

باکتری های شایع کشت مدفوع در محیط SS  به صورت زیر دیده می شوند :

• شیگلا : کلونی های زرد رنگ و ریز
• اکلای پاتوژن : صورتی رنگ
• سالمونلا : زرد متمایل به بی رنگی که دارای مراکز سیاه است .

لازم به ذکر است که کلونی ها را بعد از رشد باید به محیط های افتراقی ببریم تا نتایج قطعی را گزارش کنیم و به صرف دیدن رنگ و ظاهر کلونی ها نمی توان جواب قطعی را گزارش کرد هر چند که ممکن است افراد با تجربه از این روش برای گزارش استفاده کنند . اکلای پاتوژن لاکتوز مثبت و شیگلا و سالمونلا لاکتوز منفی هتسند . همانطور که در بالا هم اشاره شد سوش های  اکلای و سوش های سالمونلا را در پایان از نظر حظور آنتی بادی با انتی سرم ها بررسی می کنیم .

نکته بسیار مهم در جواب دهی این است ما نمونه ها را از نظر حضور و یا عدم حضور سالمونلا – شیگلا – اکلای پاتوژن بررسی کرده ایم بنابراین در جواب دهی نباید کشت مدفوع از نظر باکتریولوژی را منفی گزارش بکنیم بلکه باید کشت باکتریولوژی را از نظر این سه نوع باکتری منفی گزارش کنیم .